Ελένη Αναστασοπούλου: “Τα παραμύθια λένε πάντα την αλήθεια”

ΚΑΤ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Σύνταξη /
13/11/2014 στις 12: 

Συνέντευξη στην Κωνσταντίνα Καρυδάκη

Μετά τη συλλογή διηγημάτων για ενήλικες με τίτλο «Σκοτωμένο Νερό» από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη, η Λαρισαία συγγραφέας Ελένη Αναστασοπούλου επιστρέφει μ” ένα παραμύθι  “Το μυστικό της Ερασμίας και του Έραλντ” από τις εκδόσεις “Διάπλους”. Ως εκπαιδευτικός ένιωσε τεράστια ευθύνη και προσπάθησε το παραμύθι της να έχει όλα τα χαρακτηριστικά του καλού παραμυθιού. Γι αυτό “πάτησε” πάνω σ” ένα παραδοσιακό μύθο.

Η Ερασμία κι ο Έραλντ είναι δυο παιδιά από διαφορετικούς κόσμους που έχουν τη θέληση και την τόλμη να νικήσουν ό,τι τους χωρίζει. Τα παραμύθια δεν είναι ψέμματα, είναι η αλήθεια με άλλο τρόπο, με έναν τρόπο που να μπορεί κανείς να την αντέξει, να την καταλάβει, να τον κάνει καλύτερο, λέει η Ελένη Αναστασοπούλου. Και τα έχουμε ανάγκη όλοι, μικροί και μεγάλοι…

Πώς πέρασες από τις ιστορίες για ενήλικες σε παραμύθι για παιδιά;

Πιστεύω ότι ένα λογοτεχνικό έργο διαβάζεται από όλες τις ηλικίες. Σε όλους έχει κάτι να δώσει. Ιδιαίτερα ένα παραμύθι. Ποιος ενήλικας δεν αγαπάει την “Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων” ή τον “Εγωιστή γίγαντα” του Όσκαρ Ουάιλντ; Επίσης, ας μην ξεχνάμε πως παλιά τα παραμύθια λέγονταν μεταξύ των μεγάλων, τα παραδοσιακά παραμύθια ήταν για μεγάλους. Κι όπως λέει ο διάσημος παιδαγωγός και ψυχαναλυτής B. Betellhaim τα λαϊκά παραμύθια βρίσκονται χαραγμένα στο είναι του ανθρώπου και του παιδιού βεβαίως. Αυτό σημαίνει πως με τα παραμύθια όχημα μπορούμε να εκφράσουμε τις αγωνίες μας με την ασφάλεια όμως της φαντασίας. Ενώ είμαι πολλά χρόνια στην εκπαίδευση κι έχω φτιάξει και διηγηθεί στην τάξη πολλά παραμύθια δεν αποφάσιζα να γράψω, γιατί το θεωρώ ένα πολύ σοβαρό και δύσκολο είδος, όπως και καθετί που απευθύνεται σε παιδιά.

Επειδή ενέχει το στοιχείο της ευθύνης;

Τεράστιας ευθύνης. Επειδή είμαι κι εκπαιδευτικός αυτό το αίσθημα το ένιωσα πολύ έντονα. Εν τέλει νομίζω πως έγραψα μια ιστορία που μπορεί να διαβαστεί και από μικρούς και από μεγάλους. Μου πήρε πολύ καιρό. Δυο χρόνια σχεδόν.

Δεν είναι εύκολο.

Καθόλου. Το “χτίζεις” λέξη λέξη. Είναι μια επίπονη υπόθεση γραψίματος και σβησίματος. Ήθελα να έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός καλού παραμυθιού γιατί υπάρχουν τέτοια χαρακτηριστικά. Η ιδέα ξεκίνησε από έναν παραδοσιακό μύθο και στην πορεία είχα διάφορα ερεθίσματα κι όλα αυτά τα μάζεψα και βγήκε αυτή η ιστορία. Όσον αφορά στα  χαρακτηριστικά του καλού παραμυθιού, πρώτο είναι πως πρέπει να λειτουργεί σε ένα περιβάλλον μαγείας, ελεύθερο από τα όρια του χρόνου και του χώρου γιατί έτσι απελευθερώνεται η φαντασία του παιδιού. Επίσης οι ήρωες του παραμυθιού να έχουν τη δυνατότητα να αλλάζουν εξωτερικά χωρίς όμως να χάνουν την ταυτότητά τους.

Αυτές είναι οι βαθύτερες επιθυμίες μας.

Ναι! Πόσες φορές δεν ευχηθήκαμε να μπορούσαμε να μεταμορφωθούμε σε κάτι άλλο, να γίνουμε αόρατοι κοκ. Κι αυτό διώχνει τις εντάσεις. Ακόμη πρέπει να υπάρχει το στοιχείο της φύσης που είναι πιο δυνατή από μας. Να εκφράζει αγωνίες είτε υπαρξιακές είτε κοινωνικές. Ξέρετε αυτά δεν αλλάζουν. Τις αγωνίες που έχουμε μικροί τις έχουμε οι μεγάλοι. Ο τρόπος που τις εκφράζουμε αλλάζει. Και βέβαια, να διατυπώνονται στα παραμύθια οι βασικές ανάγκες της αγάπης, της αποδοχής, της φιλίας, που η ικανοποίησή τους μας οδηγεί στην αυτοπραγμάτωση. Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για μένα είναι να συνυπάρχει το καλό και το κακό. Ακόμη και στον ίδιο ήρωα. Γιατί δεν είμαστε μόνο καλοί ή μόνο κακοί. Συμβαίνει και οι καλοί να γίνονται καμιά φορά κακοί και το αντίστροφο.

Σαν να λέμε οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος.

Ακριβώς. Είμαστε και καλοί και κακοί. Κι αυτό μας βάζει σε προβληματισμό και σκέψη. Εδώ πρέπει να επιλέξουμε.

Γιατί Ερασμία και Έραλντ; Ένα όνομα ελληνικό κι ένα…;

Ξένο. Είδες; Σε βάζει αμέσως σε σκέψεις. Ότι πρόκειται για δυο διαφορετικούς κόσμους που κάπου συναντιούνται. Γιατί τους συνδέει ένα κοινό μυστικό. Κάποιο εμπόδιο μπαίνει ανάμεσά τους. Με ποιο τρόπο αυτά τα παιδιά κατάφεραν να ξεπεράσουν τα εμπόδια; Αυτή είναι η ιστορία.

Ποια είναι λοιπόν η κεντρική ιδέα;

Η θέληση. Το θάρρος. Κι αυτά είναι θέματα που απασχολούν μικρούς και μεγάλους.

Είναι τα ζητούμενα που θέλουμε να κάνουμε κρατούμενα.

Κι όταν το παιδί βρίσκει τις λύσεις μέσα από τους ήρωές του, μαθαίνει να τα λύνει και στη ζωή. Κάποιοι θα πουν… σιγά παραμύθια. Να αντιμετωπίζουμε τα παιδιά με την αλήθεια. Μα τα παραμύθια δεν είναι ψέμματα, είναι η αλήθεια με άλλο τρόπο, με έναν τρόπο που να μπορεί κανείς να την αντέξει, να την καταλάβει, να τον κάνει καλύτερο. Όχι να τον συνθλίψει, να του κόψει τα πόδια. Αυτό προσφέρει το παραμύθι. Εσωτερική δύναμη, κριτική σκέψη. Κι όλα αυτά με την ασφάλεια της φαντασίας.  Κι αυτό το παραμύθι, της Ερασμίας και του Έραλντ, σε κάνει να πιστεύεις πως αν το θελήσεις, μπορείς να καταφέρεις τα πάντα!

Άλλαξες εκδοτικό οίκο;

Οι εκδόσεις Γαβριηλίδης δεν βγάζουν παιδικά. Οι εκδόσεις Διάπλους βγάζουν μόνο παιδικά κι έχουν εξαιρετικές σειρές και θέλω να τους πω ένα μεγάλο ευχαριστώ που με εμπιστεύτηκαν και στηρίζουν πολύ όλους τους συγγραφείς τους.

Ξεκινάει λοιπόν το ταξίδι των παρουσιάσεων.

Πρώτα από τον Τύρναβο.

Καλοτάξιδο.

Σ” ευχαριστώ πολύ.

Γράφεις κάτι άλλο;

Ε, ναι. Στα τελειώματα είμαι.

Για μεγάλους;

Για μεγάλους.

http://diavasinet.gr/%CE%B5%CE%BB%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%BF%CF%80%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC%CF%8D%CE%B8%CE%B9%CE%B1/